Шымкенттегі Shymkent City Mall сауда орталығында тұрмыстық зорлық-зомбылықтың алдын алу шарасы өтті

Шымкент қаласында тұрмыстық зорлық-зомбылықтың алдын алу және оған қарсы іс-қимыл бағытында жүйелі жұмыстар жүргізілуде. Соңғы жылдары құқық қорғау органдары мен қоғамдық ұйымдар халықпен тікелей байланыс орнатып, түсіндіру жұмыстарын жаңа форматта ұйымдастыруға көшіп жатыр. Осы бағытта Әл-Фараби аудандық полиция басқармасының әйелдерді зорлық-зомбылықтан қорғау тобы Shymkent City Mall сауда орталығында ауқымды ақпараттық шара өткізді. Бұл шараның басты мақсаты — отбасындағы зорлық-зомбылықты болдырмау, құқықтық сауаттылықты арттыру және тұрғындарға заң аясында қандай мүмкіндіктер бар екенін түсіндіру болды.

Аталған акция күнделікті өмір ағынында жүрген адамдарды тоқтатып, өз құқығы мен қоғам алдындағы жауапкершілігі туралы ойлануға итермеледі. Сауда орталығына келген азаматтар полиция қызметкерлерімен ашық сұхбат құрып, өздерін толғандырған сұрақтарын қойып, құқықтық көмек алды. Бұл шараның ерекшелігі — әңгімелесу ресми кабинеттерде емес, халықтың өз ортасында, ашық әрі бейресми форматта өтті. Мұндай тәсіл тұрғындардың сенімін оятып, олардың еркін пікір білдіруіне жағдай жасады.

Полиция инспекторлары азаматтарға Қазақстан заңдарында тұрмыстық зорлық-зомбылыққа қатысты қандай баптар барын, қандай әрекеттер қылмыс болып саналатынын, сондай-ақ жәбірленушілерге қандай көмек көрсетілетінін егжей-тегжейлі түсіндірді. Әсіресе, әйелдерге заңда көзделген қорғау нұсқамалары, уақытша баспаналар мен психологиялық көмек көрсету орталықтары туралы нақты ақпарат берілді. Көпшілік бұл мәліметтерді алғаш рет естіп, таңданыстарын білдіріп жатты. Бұл өз кезегінде қоғамдағы құқықтық хабардарлық деңгейінің әлі де төмен екенін көрсетті.

Шара барысында анонимді сауалнама да жүргізілді. Қатысушыларға отбасындағы зорлық-зомбылыққа қатысты көзқарастары, оның себептері мен салдары туралы сұрақтар қойылды. Адамдардан өз тәжірибелерімен бөлісу сұралмаса да, көптеген тұрғындар өз пікірлерін ашық айтып, өмірде кездескен жағдайларды мысал ретінде келтірді. Бұл сауалнама тек статистикалық деректер жинауға ғана емес, қоғамдағы шынайы көңіл-күйді, сенім деңгейін және құқық қорғау органдарына деген көзқарасты бағалауға бағытталған.

Шараға қатысушылардың қатарында жастар, отбасылы азаматтар, егде жастағы адамдар да болды. Көптеген ер адамдар да тоқтап, ақпаратпен танысып, кеңестер алып жатты. Бұл тұрмыстық зорлық-зомбылық тек әйелдердің мәселесі емес, бүкіл қоғамның ортақ проблемасы екенін көрсетеді. Анонимді сауалнамаға қатысқан азаматтардың басым бөлігі мұндай ақпараттық шаралардың жиі өтіп тұрғанын қалайтынын айтты. Себебі ашық әрі бейресми әңгіме көптеген сұрақтарға нақты жауап алуға мүмкіндік береді.

Бұл шараның тағы бір маңызды қыры — көпшілік жүретін, еркін ортада ұйымдастырылуы. Бұрын мұндай ақпараттық түсіндіру жұмыстары көбінесе мемлекеттік мекемелерде, білім беру ұйымдарында немесе учаскелік инспекторлардың үй аралау кезінде өтетін. Ал сауда орталығы сияқты орындарда мұндай тақырып қозғала бермейтін. Бірақ дәл осындай халық көп шоғырланатын орындарда маңызды әлеуметтік мәселелерді талқылау қажеттігі барған сайын өзектілігін көрсетуде.

Салыстыра қарайтын болсақ, өткен жылдары да Шымкент қаласында осы тақырыпта түрлі шаралар ұйымдастырылды. Алайда олар көбіне алдын ала шақырылған аудиториямен шектелетін немесе тек есеп беру сипатында өтетін. Ал Shymkent City Mall-да өткен шара кең ауқымды қамтып, кездейсоқ келушілермен еркін форматта байланыс орнатуға мүмкіндік берді. Бұл — полиция мен қоғам арасындағы диалогтың жаңа деңгейге шыққанын білдіреді.

Осындай акциялар полиция қызметкерлерінің халықпен жұмыс істеу тәсілдерінің өзгергенін де көрсетеді. Қазір құқық қорғау саласы тек құқық бұзушылықтың салдарын жоюмен емес, оның алдын алуға, себептерін түсінуге және халықпен серіктестік орнатуға бағытталған. Бұл — заманауи профилактика моделінің бір бөлігі.

Атап өту керек, шара барысында тек ақпарат берумен шектеліп қоймай, нақты көмекке мұқтаж азаматтармен жеке әңгімелер өткізілді. Құқықтық кеңес алу, психологиялық көмекке жүгіну жолдары да түсіндірілді. Кейбір адамдар инспекторларға оңаша келіп, өз отбасындағы қиын жағдайлармен бөлісіп, не істеуге болатынын сұрады. Бұл — осындай шаралардың шынайы қажеттілігін дәлелдейтін жайт.

Жалпы алғанда, Shymkent City Mall-да өткен бұл акция қала тұрғындары мен қонақтарына үлкен әсер қалдырды. Қатысушылар полиция қызметкерлерінің ашықтығы мен сыпайылығын атап өтіп, олардың тек тәртіп сақшысы емес, қоғамның сенімді серігі екенін сезінгенін айтты. Сонымен қатар, бұл шара тұрмыстық зорлық-зомбылық туралы ашық айту — әлсіздік емес, керісінше, батыл қадам екенін көрсетті.

Осындай бастамалар қоғамда құқықтық мәдениетті қалыптастыруға, азаматтардың өз құқықтарын білуіне және көмек сұрауға ұялмауына жол ашады. Егер бұл форматтағы іс-шаралар тұрақты әрі жүйелі түрде жалғаса берсе, тұрмыстық зорлық-зомбылық деңгейін төмендетуге нақты қадамдар жасалған болар еді. Әрбір адам өз құқығын қорғауға құқылы екенін түсініп, заң мен қоғам оған бұл жолда қолдау көрсете алатынын білсе, біз қауіпсіз әрі әділетті қоғам құра аламыз.

Болашақта мұндай шараларды қаланың барлық аудандарында өткізу, жастарға бағытталған арнайы бағдарламалар жасау, әлеуметтік желілерде кеңінен насихаттау секілді бағыттар қолға алынуы тиіс. Себебі бұл — тек бір күндік акция емес, үлкен өзгерістерге бастайтын нақты әрекет.