Шымкент қаласы Полиция департаменті Қоғамдық қауіпсіздік басқармасы Отбасылық-тұрмыстық зорлық-зомбылыққа қарсы күрес бөлім инспекторларының №135 орта мектепте өткізген дөңгелек үстел отырысы

Шымкент қаласы Полиция департаменті Қоғамдық қауіпсіздік басқармасы
Отбасылық-тұрмыстық зорлық-зомбылыққа қарсы күрес бөлім инспекторларының
№135 орта мектепте өткізген дөңгелек үстел отырысы

2025 жылдың 13 қарашасында Шымкент қаласы Полиция департаментінің Қоғамдық қауіпсіздік басқармасына қарасты отбасылық-тұрмыстық зорлық-зомбылыққа қарсы күрес бөлімінің инспекторлары №135 жалпы орта мектептің оқушыларымен маңызды әрі өзекті тақырыпқа арналған дөңгелек үстел ұйымдастырды. Іс-шараның басты мақсаты — өскелең ұрпақтың құқықтық мәдениетін арттыру, олардың өз құқықтары мен міндеттерін дұрыс тануына ықпал ету, сондай-ақ зорлық-зомбылықтың кез келген түріне мүлдем төзбеушілік ұстанымын қалыптастыру болатын.

Дөңгелек үстелге мектеп әкімшілігі, педагогикалық құрам, әлеуметтік педагогтар мен жоғары сынып оқушылары қатысты. Полиция инспекторлары кездесуді ашық форматта өткізіп, оқушылармен еркін пікір алмасу атмосферасын жасады. Мұндай формат жасөспірімдердің мәселелерді жасырмай айтуына, өз ойларын еркін жеткізуіне және өмірде кездесуі мүмкін тәуекелдердің алдын алуына мүмкіндік береді.

Іс-шара барысында инспекторлар ең алдымен отбасылық-тұрмыстық зорлық-зомбылықтың негізгі түрлеріне тоқталып өтті. Олар:
– физикалық зорлық-зомбылық – денеге зақым келтіру немесе күш қолдану;
– психологиялық зорлық-зомбылық – қорлау, қысым көрсету, қорқыту;
– экономикалық зорлық-зомбылық – қаржылық тәуелділікке түсіру, материалдық тұрғыда шектеу;
– сексуалдық сипаттағы зорлық – ерікке қарсы жасалатын кез келген әрекет.

Полиция қызметкерлері оқушыларға мұндай жағдайлар тек ересектер арасында ғана емес, жасөспірімдер ортасында да кездесуі мүмкін екенін атап өтті. Мектептегі буллинг, кибербуллинг, сыныптастар арасындағы жанжал мен күш көрсету әрекеттері де зорлықтың бір түріне жататыны және заң бойынша жауапкершілікке әкелуі мүмкін екені түсіндірілді.

Құқықтық мәдениетті қалыптастыру – іс-шараның негізгі бағыттарының бірі. Инспекторлар Қазақстан Республикасының құқықтық-нормативтік актілеріне тоқталып, жасөспірімдердің құқығын қорғайтын маңызды заңдарды атап өтті. Соның ішінде «Кәмелетке толмағандар арасындағы құқық бұзушылықтың алдын алу туралы» заңның маңызы ерекше түсіндірілді. Оқушыларға өз құқықтарын білу ғана емес, оларды дұрыс қолдану, қажет жағдайда құқық қорғау органдарына жүгіну жолдары көрсетілді.

Сонымен қатар, полиция қызметкерлері өмірлік мысалдармен бөлісіп, өз тәжірибесінде кездескен жағдайларды оқушыларға жеткізді. Бұл мысалдар балалардың зорлық-зомбылықтың салдарын нақты түсінуіне, оған жол бермеу қажеттігін сезінуіне сеп болды. Олар әрбір адамның қауіпсіздігі ең алдымен өзінің саналы әрекетіне, айналасындағыларға құрметпен қарауына байланысты екенін айтты.

Дөңгелек үстелде жастар арасындағы жауапкершілік тақырыбы да кеңінен талқыланды. Инспекторлар жастардың бүгінгі таңда әлеуметтік желілерде белсенділігінің жоғары екенін ескеріп, интернеттегі қауіпсіздік қағидаларына тоқталды. Бөгде адамдардан келетін хабарламалар, қауіпті таныстықтар, жеке мәліметтерді жариялау, агрессивті контент тарату сияқты әрекеттердің салдары түсіндірілді. Кибербуллингпен қалай күресу керек, қандай жағдайда кімге хабарласу қажет екені нақты көрсетілді.

Оқушылар тарапынан да көптеген сұрақтар қойылды. Олар тұрмыстық жанжалдар, отбасындағы қиындықтар, достар арасындағы түсініспеушілік, мектептегі стресс жағдайлары туралы пікір білдіріп, инспекторлардан кәсіби кеңес алды. Полиция қызметкерлері балалардың әрбір сұрағына ашық әрі анық жауап беріп, қажет болған жағдайда психолог немесе әлеуметтік педагог көмегіне жүгінудің маңызын атап өтті.

Іс-шараның тағы бір маңызды бағыты – адамгершілік пен ізгілік құндылықтарын насихаттау болды. Инспекторлар жастарға өзара сыйластық, бір-біріне қолдау көрсету, жанжалдарды күш қолданбай шешу, үлкенге құрмет көрсету секілді қасиеттердің қоғамдағы орны ерекше екенін айтты. “Зорлық-зомбылыққа жол бермеу – әр азаматтың парызы” деген ойды оқушыларға жеткізе отырып, олардың бойында жауапкершілік сезімін қалыптастыруға басымдық берілді.

Дөңгелек үстел соңында оқушыларға түрлі ақпараттық жадынамалар, сенім телефондарының нөмірлері, психологтар мен ювеналды полиция инспекторларының байланыс деректері таратылды. Бұл материалдар жасөспірімдерге қиын жағдайға тап болған кезде көмекке жүгінуге жол көрсетеді.

Мектеп басшылығы полиция департаментінің қызметкерлеріне осындай маңызды кездесу ұйымдастырғаны үшін алғысын білдіріп, жасөспірімдермен тұрақты профилактикалық жұмыс жүргізудің маңызын атап өтті. Шара соңында қатысушылар бірлескен естелік суретке түсіп, алдағы уақытта да осындай білім беру, түсіндіру бағытындағы кездесулер жалғасын табатыны белгілі болды.

Жалпы алғанда, 13 қараша күні өткен дөңгелек үстел оқушылар үшін өте пайдалы әрі мазмұнды болды. Бұл іс-шара жасөспірімдердің құқықтық сауатын арттырып қана қоймай, олардың бойында зорлық-зомбылыққа қарсы нақты ұстаным қалыптастыруға ықпал етті. Қоғамдық қауіпсіздікті сақтау – әр азаматтың ортақ міндеті, ал мектеп жасындағы балаларға мұндай түсіндіру жұмыстарының жүйелі жүргізілуі олардың саналы, жауапты тұлға болып қалыптасуына үлкен әсер етеді.