Шымкент. Қоғам мен Адамзат

Иә, қоғам мен қоғамдағы адамзаттың дамуы немесе қалыптасуы туралы айтсақ, Қоғам және Адамзат ұғымдары ерекше маңызға ие. Қоғам — жалпы мағынасында, мәдениеті ортақ, белгілі бір аумақта тұратын және өздерін біртұтас, өзгеше бірлестік деп білетін адамдар тобы; тар мағынасында бұрыннан немесе жақсы танымал ұлттық бірлестік.

Бұл ұғым әлеуметтанудағы ең маңызды ұғымдардың бірі болып табылғанына қарамастан, оны қолдану, әсіресе оның екінші өзіндік отбасылық, экономикалық және саяси институттары мен анық шекаралары бар әйгілі ұлттық мемлекеттерге қолданылу мағынасында, бірқатар қиындықтар мен кикілжіңдер туғызып отыр.

Егер осы сөзді жалпы мағынада алсақ, онда бүкіл адамзат тарихы және оның болашағы туралы ойлаймыз. Бұл — әлемнің барлық халықтарының жиынтығы жөніндегі ұғым. Басқа сөзбен айтқанда, адамдардың өзара қатынас тәсілі және бірігу формаларынан тұратын, табиғаттан ерекшеленген дүниенің бір бөлігі. Қоғам — объективтік әлеуметтік заңдар негізінде дамитын ашық материалдық жүйе, адамдардың тіршілік ету формасы, әлеуметтік ұйымдасу тәсілі.

Өзінің дамуында қоғам бірнеше кезеңдерді басынан кешірді. Мұндай кезеңдерді әлеуметтік ғылым әлеуметтік-мәдени өркениеттілік өлшемдер арқылы белгілейді. Өркениеттілік процестің әрбір жаңа кезеңі жоғары технологияларды игергендігімен, әлеуметтік құрылымның күрделенуімен, табиғатпен байланыстың кең өріс алуымен, ұжымдық қоғамдық қызметтің жаңа формаларымен ерекшеленеді.

Бірақ, қоғамдық қатынастардың сипаты, адам факторының руханилық деңгейі мен әлеуметтік құрылымдардың демократиялығы қоғам дамуының басты көрсеткіші болып табылады. Қазіргі қоғам — бұл қазіргі заманғы әлеуметтік, экономикалық, саяси және мәдени болмыстарды бейнелейтін өзара байланысты жүйелердің күрделі жиынтығы. Ол индустриялық және постиндустриалдық даму үлгілерінің басымдығымен, ақпараттандырудың және жаһанданудың жоғары дәрежесімен сипатталады.

Бұл даму үрдісінде қоғамдағы адамзаттың рөлі ерекше маңызды. Адамдардың белсенділігі мен санасының өсуі қоғамның дамуына тікелей әсер етеді. Мәдениет пен ғылымның дамуы, технологиялық жаңалықтар мен инновациялар адамзаттың болашақтағы жетістіктеріне жол ашады. Әрбір адам қоғамның белсенді мүшесі ретінде өз үлесін қосуы тиіс.

Бұл ұғым әлеуметтанудағы ең маңызды ұғымдардың бірі болғанымен, оны қолдану, әсіресе оның отбасылық, экономикалық және саяси институттары мен анық шекаралары бар әйгілі ұлттық мемлекеттерге қатысты қолданылу мағынасында, бірқатар қиындықтар мен кикілжіңдер туғызып отыр. Қоғамның тұрақтылығы мен үйлесімділігі үшін оның әрбір мүшесінің құқықтары мен бостандықтары қорғалуы тиіс.

Тілші : Журсынбай Аружан Сабырқызы