Шымкент. Тұрғын үй саясаты – бұл мемлекет тарапынан азаматтардың тұрғын үйге қолжетімділігін қамтамасыз ету, тұрғын үй жағдайларын жақсарту және тұрғын үй нарығын реттеу мақсатында жүзеге асырылатын шаралар мен бағдарламалар кешені.

Тұрғын үй саясаты – бұл мемлекет тарапынан азаматтардың тұрғын үйге қолжетімділігін қамтамасыз ету, тұрғын үй жағдайларын жақсарту және тұрғын үй нарығын реттеу мақсатында жүзеге асырылатын шаралар мен бағдарламалар кешені. Қазақстанда тұрғын үй саясаты әлеуметтік, экономикалық және экологиялық аспектілерді ескере отырып қалыптасуда.
1. Тұрғын үй саясатының мақсаттары

Қазақстанның тұрғын үй саясатының негізгі мақсаттары мыналарды қамтиды:

Азаматтардың тұрғын үйге қолжетімділігін арттыру: Тұрғын үй сатып алу немесе жалға алу үшін тұрғындардың қаржылық мүмкіндіктерін ескере отырып, мемлекеттік қолдауды қамтамасыз ету.
Әлеуметтік тұрғыдан осал топтарды қолдау: Бюджеттік сектордағы қызметкерлер, зейнеткерлер, мүгедектер және басқа да әлеуметтік тұрғыдан осал топтарға тұрғын үй мәселелерінде көмек көрсету.
Тұрғын үй инфрақұрылымын дамыту: Жаңа тұрғын үй кешендерін салу, қолданыстағы тұрғын үйлерді жөндеу және модернизациялау, инфрақұрылымды дамыту.
Тұрғын үй нарығын реттеу: Тұрғын үй нарығында бағаны бақылау, жалға беру шарттарын реттеу, құрылыс саласының тұрақтылығын қамтамасыз ету.

2. Тұрғын үйдің әлеуметтік мәселелері

Тұрғын үй мәселелері Қазақстанда әлеуметтік маңызды сұрақтардың бірі болып табылады. Бұл мәселе тұрғындардың әл-ауқатына, денсаулығына, білім алуына, жұмыспен қамтылуына тікелей әсер етеді:

Тұрғын үй тапшылығы: Қазақстанда тұрғын үй тапшылығы әлі де өзекті мәселе. Көптеген азаматтар үшін тұрғын үй сатып алу немесе жалға алу қиын, бұл әлеуметтік теңсіздікке алып келеді.
Жалдамалы тұрғын үй: Көптеген азаматтар жалдамалы тұрғын үйді алуға мәжбүр, бірақ жалдау құнының өсуі оларға қосымша қаржылық жүктеме түсіреді.
Әлеуметтік тұрғын үй: Әлеуметтік тұрғыдан осал топтарға арнап әлеуметтік тұрғын үйлер салу қажеттілігі күннен-күнге артуда.

3. Тұрғын үй саясатын жүзеге асыру механизмдері

Қазақстанда тұрғын үй саясатын жүзеге асыру үшін бірнеше механизмдер мен бағдарламалар қарастырылған:

«Нұрлы жер» тұрғын үй бағдарламасы: 2017 жылы қабылданған бұл бағдарлама тұрғын үй құрылысын дамыту, тұрғындардың тұрғын үйге қолжетімділігін арттыру, әлеуметтік осал топтарға тұрғын үй ұсыну, және қолданыстағы тұрғын үйлерді жөндеу мен жаңартуға бағытталған. Бағдарлама аясында жыл сайын мыңдаған жаңа пәтерлер салу жоспарланған.
Тұрғын үй құрылыс жинақтары жүйесі: Бұл жүйе азаматтарға тұрғын үй сатып алу үшін жинақтарды ашуға мүмкіндік береді. Мемлекет тұрғындар жинаған қаржыға субсидиялар ұсынып, тұрғын үй сатып алу процесін жеңілдетуге көмектеседі.
«7-20-25» бағдарламасы: Бұл бағдарлама азаматтарға тұрғын үй сатып алу үшін жеңілдетілген шарттармен ипотека алуға мүмкіндік береді. Бастапқы жарна 20%, пайыздық мөлшерлеме 7% және мерзімі 25 жылға дейін.

4. Тұрғын үй құрылысын дамыту

Тұрғын үй саясаты аясында тұрғын үй құрылысын дамыту мәселесіне ерекше назар аударылады:

Жаңа тұрғын үй кешендері: Қазақстанда мемлекеттік және жеке сектордың инвестициялары есебінен жаңа тұрғын үй кешендері салынып жатыр. Бұл жаңа құрылыс жобалары тұрғын үй тапшылығын азайтуға көмектеседі.
Инфрақұрылымды дамыту: Тұрғын үй құрылысын дамытумен қатар, әлеуметтік инфрақұрылымды (балабақшалар, мектептер, медициналық мекемелер) дамытуға да назар аударылады.

5. Тұрғын үйді пайдалану мен басқару

Тұрғын үй саясатын жүзеге асыру кезінде тұрғын үйді пайдалану мен басқару мәселелері де маңызды рөл атқарады:

Тұрғын үйді басқару жүйесі: Көппәтерлі тұрғын үйлердің басқару жүйесін жетілдіру, тұрғындардың құқықтарын қорғау және үйлердің техникалық жағдайын бақылау.
Жөндеу және модернизация: Ескірген тұрғын үйлерді жөндеу, жөндеу жұмыстарын жүргізу үшін мемлекеттік қолдау көрсету, тұрғын үй қорын жаңарту.

6. Экономикалық аспектілер

Тұрғын үй саясаты экономикалық аспектілермен тығыз байланысты:

Инвестициялар тарту: Тұрғын үй құрылысын дамыту үшін шетелдік және отандық инвесторларды тарту. Инвестициялық жобалар арқылы жаңа жұмыс орындарын ашу.
Құрылыс материалдары өндірісі: Тұрғын үй құрылысында отандық құрылыс материалдарын қолдану, бұл еліміздің экономикасына қосымша пайда әкеледі.

7. Тұрғын үй саясатын дамыту болашағы

Қазақстанның тұрғын үй саясатын одан әрі дамыту мақсатында келесі бағыттар бойынша жұмыс жүргізу қажет:

Инновациялық технологияларды қолдану: Тұрғын үй құрылысында инновациялық технологияларды қолдану арқылы құрылыс мерзімдерін қысқарту, құрылыс сапасын арттыру.
Тұрғындардың құқықтарын қорғау: Тұрғын үй нарығында азаматтардың құқықтарын қорғау шараларын күшейту, заңнамалық актілерді жетілдіру.
Тұрғын үйдің экологиялық аспектілері: Тұрғын үй құрылысында экологиялық таза материалдарды қолдану, энергия тиімділігін арттыру.

Қорытынды

Тұрғын үй саясаты Қазақстанның әлеуметтік-экономикалық дамуында маңызды рөл атқарады. Азаматтардың тұрғын үйге қолжетімділігін арттыру, әлеуметтік теңдікті қамтамасыз ету, тұрғын үй құрылысын дамыту және инфрақұрылымды жаңарту арқылы мемлекет тұрғындардың өмір сүру сапасын жақсартуға және әлеуметтік-экономикалық тұрақтылықты қамтамасыз етуге ұмтылады.

Тілші: Түймебай Аяжан Лениншілқызы