Шымкент. Азаматтық қоғамның дамуы – бұл мемлекеттің демократиялық және әлеуметтік-саяси жүйесінің жетілуіне ықпал ететін қоғамдық қатынастардың және ұйымдардың қалыптасу процесі.

Азаматтық қоғамның дамуы – бұл мемлекеттің демократиялық және әлеуметтік-саяси жүйесінің жетілуіне ықпал ететін қоғамдық қатынастардың және ұйымдардың қалыптасу процесі. Азаматтық қоғам – жеке азаматтардың, ұйымдардың және топтардың мемлекеттен тәуелсіз әрекет ете алатын қоғамдық қатынастарының жүйесі, ол саяси қатысуды, еркіндікті және әлеуметтік жауапкершілікті қамтиды.

Азаматтық қоғамның негізгі белгілері:

    1.    Жеке еркіндік пен жауапкершілік: Азаматтық қоғамда әрбір адам өз пікірін еркін білдіре алады, азаматтық құқықтар мен бостандықтарын қорғай алады және қоғамның дамуына жауапкершілікпен қарайды.
    2.    Үкіметтен тәуелсіз ұйымдар: Азаматтық қоғамда үкіметтен тәуелсіз қоғамдық ұйымдар мен институттар маңызды рөл атқарады. Бұлар кәсіподақтар, қоғамдық қозғалыстар, үкіметтік емес ұйымдар (ҮЕҰ), БАҚ және басқа да азаматтық бастамалар болуы мүмкін.
    3.    Заң үстемдігі: Азаматтық қоғамда заңның үстемдігі маңызды орын алады. Заңдар азаматтардың құқықтарын қорғап, олардың мемлекетпен қарым-қатынастарында әділеттілікті қамтамасыз етеді.
    4.    Пікір алуандығы және плюрализм: Азаматтық қоғамда әртүрлі көзқарастар мен пікірлердің болуы, олардың еркін түрде талқылануы және құрметтелуі маңызды. Бұл пікір алуандығы қоғамның дамуы мен тұрақтылығын қамтамасыз етеді.
    5.    Мемлекеттік органдарды қадағалау: Азаматтық қоғам биліктің ашықтығы мен есептілігін қамтамасыз етуге тырысады. Бұл үшін тәуелсіз БАҚ пен қоғамдық бақылау тетіктері іске қосылады.

  Қазақстандағы азаматтық қоғамның дамуы тәуелсіздік алғаннан бері маңызды бағыттардың бірі болып келеді. Елде демократиялық институттар мен азаматтық бастамаларды дамытуға бағытталған бірқатар шаралар жүзеге асырылуда.
    1.    Үкіметтік емес ұйымдар (ҮЕҰ): Қазақстанда азаматтық қоғамды дамытудың негізгі институттары ретінде ҮЕҰ маңызды рөл атқарады. ҮЕҰ-лар экологиялық, әлеуметтік, экономикалық, адам құқықтарын қорғау және білім беру сияқты салаларда белсенді жұмыс істейді. Қазақстанда тіркелген ҮЕҰ саны жылдан жылға артып, олардың қызмет ауқымы кеңеюде.
    2.    Қоғамдық кеңестер: Қазақстанда азаматтық қоғам мен билік арасындағы диалогты нығайту үшін қоғамдық кеңестер құрылды. Қоғамдық кеңестердің мақсаты – халықтың мемлекетпен байланысын күшейту, билік органдарының жұмысын қадағалау және қоғамдық пікірді ескере отырып шешім қабылдау процесіне қатысу.
    3.    Мемлекеттік бағдарламалар мен қолдау: Қазақстанда азаматтық қоғамды дамыту үшін арнайы мемлекеттік бағдарламалар қабылданып, қаржылық және заңнамалық қолдау көрсетілуде. «Азаматтық қоғамды дамыту тұжырымдамасы» және «Қазақстан-2050» стратегиясы аясында азаматтық қоғам институттарын қолдау және дамыту қарастырылған.
    4.    Азаматтық белсенділік және волонтерлік қозғалыс: Қазақстанда волонтерлік қозғалыс қарқынды дамуда. Волонтерлік қызмет азаматтардың өз қоғамына деген жауапкершілігін арттырып, олардың әлеуметтік мәселелерді шешуге қатысуын қамтамасыз етеді. 2020 жыл Қазақстанда “Волонтер жылы” деп жарияланып, бұл қозғалысқа ерекше назар аударылды.
    5.    Бұқаралық ақпарат құралдары (БАҚ): Азаматтық қоғамның маңызды элементтерінің бірі – тәуелсіз БАҚ. Қазақстанда азаматтар БАҚ арқылы өз ой-пікірлерін еркін білдіріп, қоғамдағы маңызды мәселелерді көтере алады. Тәуелсіз БАҚ азаматтық белсенділіктің дамуына және қоғамдағы проблемаларды жариялауға ықпал етеді.

Қорытынды:

Азаматтық қоғамның дамуы – демократиялық қоғамның маңызды элементі. Қазақстанда азаматтық қоғамды дамыту мақсатында мемлекеттік қолдау мен бағдарламалар іске асырылып келеді. Азаматтық қоғамның дамуы елдің саяси тұрақтылығын, әлеуметтік әділеттілігін және халықтың әл-ауқатын қамтамасыз етуге көмектеседі.

Тілші: Кенжебаева Гаухар Жақыпқызы