Шымкент. Ауыз сумен қамтамасыз ету – ауылдық аймақтардағы басты мәселе

Ауыз сумен қамтамасыз ету — елдегі басты мәселелердің бірі. Қазақстанның көптеген аймақтарында таза ауыз су тапшылығы байқалып келеді. Әсіресе ауылдық жерлерде жағдай қиын: тұрғындар таза суды алыстан тасуға немесе сапасы күмәнді суды қолдануға мәжбүр. Осы мәселені шешу үшін мемлекет түрлі бағдарламалар мен жобаларды іске қосып, халықты таза ауыз сумен қамтамасыз етуге күш салып жатыр.

Су жетіспеушілігінің себептері
Ауыз су тапшылығына көптеген факторлар әсер етеді. Қазақстанның географиялық ерекшеліктері, климаттық жағдайлары, кей аймақтарда судың жетіспеушілігі мәселесін тудырады. Сонымен қатар, елде су инфрақұрылымының ескіруі де жағдайды қиындатады. Кейбір ауылдарда су құбырлары мүлде жоқ, ал бар құбырлар ескіріп, жиі бұзылып, су жеткізу сапасы төмендейді.

Мемлекеттік бағдарламалар мен жобалар
Ауыз су мәселесін шешу мақсатында бірнеше бағдарлама іске асырылуда. Мысалы, «Ауыз су» және «Өңірлерді дамыту» бағдарламалары арқылы ауылдық елді мекендерге су құбырларын тарту, су тазарту құрылғыларын орнату жұмыстары жүргізіледі. Бұл бағдарламалар арқылы халықты таза ауыз сумен қамтамасыз ету, су көздерін жақсарту мәселелері қолға алынуда. Сонымен қатар, халықаралық ұйымдармен де бірлескен жобалар жүзеге асырылып, су тапшылығына қарсы шаралар атқарылуда.

Су сапасын арттыру жұмыстары
Су тазарту мәселесі де өте маңызды. Қазақстанның көптеген өңірлерінде жергілікті су көздері ластанған. Өнеркәсіп қалдықтары, тұрмыстық ағынды сулар және ауыл шаруашылығындағы химикаттар су сапасын төмендетіп, ауыз су ретінде пайдалануға қауіпті етеді. Сондықтан мемлекет су сапасын жақсарту шараларын іске асыруда. Арнайы су тазарту құрылғылары орнатылып, су көздерінің химиялық және бактериологиялық құрамын бақылау жұмыстары жүйелі түрде жүргізілуде.

Инфрақұрылымды жақсарту мәселелері
Ауыз сумен қамтамасыз ету тек су көзіне ғана емес, сонымен қатар оны жеткізу жүйесіне де байланысты. Өкінішке қарай, кейбір ауылдарда қажетті инфрақұрылым жоқ, ал бар су құбырларының жағдайы сын көтермейді. Мемлекет ауылдық аймақтардағы инфрақұрылымды жақсарту үшін қаражат бөліп, жаңа су құбырларын салуға және ескірген жүйелерді жаңартуға күш салып жатыр. Қалалық жерлерде жағдай біршама жақсы болғанымен, ауыл тұрғындары әлі де осы мәселе бойынша қиындықтарға тап болады.

Жер асты суын пайдалану
Қазақстанның кей аймақтарында жер асты су көздері негізгі ауыз су көзі болып табылады. Жер асты сулары көбіне таза болғанымен, олардың да қоры шектеулі. Сондықтан бұл су көздерін тиімді пайдалану қажет. Қазіргі таңда жер асты суын тарту, оны сақтау және дұрыс пайдалану бағытында зерттеу жұмыстары жүргізілуде. Мұндай шаралар ауылдық жерлерді сапалы ауыз сумен қамтамасыз етуге айтарлықтай ықпал етеді.

Суды үнемдеу мен халықты ақпараттандыру
Таза ауыз суды үнемдеу де маңызды рөл атқарады. Су ресурстарының шектеулі екенін ескере отырып, халықты суды үнемдеуге, оны тиімді пайдалануға үйрету қажет. Осыған байланысты ақпараттық науқандар ұйымдастырылып, тұрғындарға суды қалай тиімді қолдану керек екені түсіндірілуде. Мектептер мен жоғары оқу орындарында да суды үнемдеу бойынша түсіндіру жұмыстарын жүргізіп, жастарға судың маңыздылығы туралы ақпарат беріп жатыр.

Су ресурстарын басқару жүйесі
Суды тиімді басқару жүйесін құру арқылы ауыз су тапшылығын азайтуға болады. Қазіргі таңда елімізде су ресурстарын басқару жүйесі жетілдіріліп, әр аймақтағы су көздерінің жағдайы қадағаланып отырады. Бұл жүйе арқылы ауыз су қорын дұрыс пайдалану, суды өңдеу және сақтау жұмыстары жеңілдетіледі. Мемлекет бұл бағытта заманауи технологиялар мен әдістерді қолдануға тырысып, ауыз су ресурстарын тиімді басқару жолдарын қарастыруда.

Экологиялық қорғау шаралары
Су көздерін қорғау экологияны сақтаудың маңызды шараларының бірі. Өндіріс орындары мен ауыл шаруашылығы қалдықтары өзендер мен көлдерге тасталып, олардың ластануына себеп болып отыр. Мемлекет табиғатты қорғау шараларын күшейтіп, су көздеріне қатаң бақылау орнатуда. Мысалы, өндіріс орындарына қатаң талаптар қойылып, қалдықтарды тастау мәселелері қадағалануда. Сонымен қатар, халық арасында экологияны қорғау тақырыбында түрлі науқандар өткізіліп, әрбір адамның табиғатқа қамқорлықпен қарау қажеттігі түсіндірілуде.

Ауыз су тапшылығына қарсы күрес
Ауыз су тапшылығы мәселесін шешу үшін мемлекет түрлі шаралар қабылдап жатыр. Мысалы, су қоймаларын салу, ескірген су жүйелерін жаңарту, жаңа су құбырларын орнату секілді жұмыстар жүзеге асырылуда. Сонымен қатар, су ресурстарын үнемдеуге арналған шаралар да қолға алынған. Су тапшылығына қарсы тиімді әдістерді іздеу — Қазақстан үшін стратегиялық маңызды қадам.

Халықаралық тәжірибе
Көптеген елдер ауыз су тапшылығымен күресуде және олардың тәжірибесі бізге де пайдалы. Мысалы, Израиль, Сингапур секілді елдерде су ресурстарын үнемдеу, тұщыландыру және қайта өңдеу технологиялары жетілдірілген. Қазақстан осы елдердің тәжірибесін зерттеп, суды үнемдеу мен қайта өңдеу әдістерін өзімізде енгізуге тырысуда. Халықаралық тәжірибені қолдану арқылы Қазақстандағы ауыз су мәселесін шешу үшін тиімді жобалар іске асырылмақ.

Болашаққа жоспарлар
Елімізде халықты ауыз сумен қамтамасыз ету мәселесін толық шешу үшін әлі де көптеген шараларды қолға алу қажет. Су ресурстарын тиімді басқару, инфрақұрылымды жаңарту, жаңа технологияларды енгізу арқылы ауыз су тапшылығын шешу басты мақсат болып отыр. Сонымен қатар, халықтың санитарлық жағдайын жақсарту, экологиялық тұрақтылықты сақтау да негізгі міндеттердің бірі.

Қорытындылай келе, ауыз су тапшылығын шешу — Қазақстан үшін маңызды міндеттердің бірі. Ел тұрғындарын сапалы ауыз сумен қамтамасыз ету арқылы халықтың денсаулығы мен өмір сапасын жақсарту ғана емес, елдің жалпы дамуына да үлес қосуға болады. Су ресурстарын тиімді пайдалану және халықты сапалы ауыз сумен қамтамасыз ету – мемлекет алдындағы ең басты міндеттердің бірі.

Тілші: Түймебай Аяжан Лениншілқызы