Түркістан облысы. Нашақорлық пен шылым шегу

Нашақорлық пен шылым шегу – көптеген елді мекендерде кездесетін мәселелердің бірі. Түркістан қаласы өзінің тарихи және мәдени маңызымен ерекше орынға ие болса да, әлеуметтік мәселелер назардан тыс қалмауы тиіс. Қазіргі таңда Түркістан облысындағы нашақорлық пен шылым шегу мәселесі айтарлықтай өзекті болып отыр. Бұл екі проблеманың да қоғамға, экономикаға және денсаулық сақтау жүйесіне теріс әсері зор. Түркістан қаласының тұрғындары арасында нашақорлық пен шылым шегу деңгейін төмендету үшін кешенді шаралар қажет.

Нашақорлық
Нашақорлық – бұл тек жеке адамның денсаулығына ғана емес, тұтас қоғамның тұрақтылығына зиян келтіретін проблема. Түркістан қаласында жастар арасында есірткіге қызығушылықтың артуы байқалады. Әсіресе, жастар мен жасөспірімдер арасында нашақорлықтың таралуы алаңдатарлық жайт болып отыр.
Нашақорлықтың таралу себептері

1. Әлеуметтік мәселелер. Отбасындағы қаржылық қиындықтар, жұмыссыздық, білім мен жұмысқа қолжетімділіктің шектеулі болуы жастарды есірткі пайдалануға итермелейді.
2. Әлеуметтік орта мен қоршаған орта. Қаладағы кейбір аудандарда нашақорлыққа бейім тұлғалардың көп болуы, сондай-ақ нашақорлыққа қарсы мәдениеттің толық дамымауы жастарды қауіпті мінез-құлыққа үйретуі мүмкін.
3. Құқық қорғау органдарының бақылауы. Нашақорлыққа қарсы күрес бағытында қабылданған шараларға қарамастан, есірткі сатушылар мен пайдаланушылар желісі әлі де кеңейіп жатыр.

Нашақорлықтың әсері
Нашақорлық қала тұрғындарының өмір сапасына тікелей әсер етеді:

• Қоғамдық денсаулық. Есірткі қолданушылар арасында инфекциялық аурулардың, әсіресе ЖИТС, гепатиттің таралу қаупі жоғары.
• Қылмыс деңгейінің артуы. Нашақорлар есірткі алу үшін қылмысқа баруы мүмкін, бұл қаладағы қауіпсіздік пен құқықтық тәртіпке теріс әсер етеді.
• Экономикалық шығын. Есірткі пайдаланушылар жұмысқа қабілетсіз болып, мемлекетке медициналық қызметтер көрсету үшін қосымша шығындар талап етіледі.

Шылым шегу
Түркістан қаласында шылым шегу де маңызды әлеуметтік проблема болып отыр. Қазақстанда шылым шегу деңгейі жоғары болса, Түркістанда да бұл проблема кең таралған. Әсіресе, жасөспірімдер мен жастар арасында шылым шегу жиі кездеседі.
Шылым шегудің себептері

1. Әлеуметтік қысым мен орта. Жастар арасында әлеуметтік ортаның әсерінен шылым шегу бастапқыда сән мен тренд ретінде көрінуі мүмкін. Құрдастарынан қысым сезініп, өзін «үлкен» және тәуелсіз сезінуі де себеп болуы ықтимал.
2. Мәліметтердің жеткіліксіздігі. Шылым шегудің зияны туралы ақпараттың толық жетіспеуі немесе тиімсіз алдын алу шаралары да шылым шегудің кең таралуына ықпал етеді.
3. Психологиялық факторлар. Стресс немесе күйзеліс жағдайларына тап болған адамдар, әсіресе жастар, шылым шегуді қолдау ретінде көреді.

Шылым шегудің зияны

• Денсаулыққа зиян. Шылым шегу өкпе, жүрек-қан тамырлары ауруларына, қатерлі ісіктерге әкелуі мүмкін.
• Экономикалық шығын. Шылым шегетін адамдардың медициналық көмекті жиі қажет етуі денсаулық сақтау жүйесіне ауыртпалық түсіреді.
• Қоршаған ортаға зиян. Қаланың тазалығына кері әсер етіп, темекі түтіні басқа адамдарға зиян келтіреді.

Нашақорлық пен шылым шегуге қарсы күрес шаралары
Түркістан қаласында нашақорлық пен шылым шегумен күресу үшін маңызды шаралар қабылдануы керек.

1. Білім беру және ақпараттандыру.
   • Мектептер мен жоғары оқу орындарында профилактикалық бағдарламалар өткізу.
   • Ашық лекциялар мен семинарлар ұйымдастыру.
   • Қоғамдық жарнама мен әлеуметтік жобаларды іске қосу.
2. Құқық қорғау органдарының жұмысы.
   • Есірткі саудасымен күресу. Есірткі саудасын қатаң бақылауға алу қажет.
   • Темекі өнімдеріне қатысты заңдарды күшейту. Шылым шегуді шектеу және қоғамдық орындарда темекі тартуды қатаң реттеу қажет.
   • Есірткіге тәуелді адамдарға көмек көрсету. Есірткіге тәуелді адамдарды қоғамға қайта интеграциялау үшін реабилитациялық орталықтар құру.
   • Шылым шегетіндерге қолдау көрсету. Шылым шегуден бас тартқан адамдарға психологиялық және медициналық көмек көрсету.

Қорытынды
Түркістан қаласында нашақорлық пен шылым шегу мәселесі айтарлықтай өзекті. Бұл әлеуметтік мәселелерге қарсы күрес үшін кешенді шаралар қажет. Қоғамның барлық деңгейінде ақпараттандыру, құқық қорғау органдарының жұмысы және денсаулық сақтау жүйесінің тиімділігі жоғары болуы тиіс. Жастарды зиянды әдеттерден сақтап, дені сау өмір салтын қалыптастыру үшін тек мемлекеттік органдар ғана емес, әрбір азаматтың жауапкершілігі зор.

Тілші : Журсынбай Аружан Сабырқызы