Шымкентте Әл-Фараби ауданында зорлық-зомбылықтың алдын алу мақсатында түсіндіру жұмыстары өтті

2025 жылдың 12 тамызында Шымкент қаласының Әл-Фараби ауданында тұрмыстық зорлық-зомбылықтың алдын алу бойынша кең ауқымды түсіндіру жұмыстары жүргізілді. Бұл акцияны аудан әкімдігі аппаратының мамандары Әл-Фараби аудандық прокуратура және полиция басқармасы қызметкерлерімен бірлесе ұйымдастырды. Шара «Орталық Қырғы базар» аумағында өтті. Бұл орынның таңдалуы кездейсоқ емес, себебі базар – қала тұрғындары көп шоғырланатын, ақпарат тарату үшін ең қолайлы алаңдардың бірі болып саналады.
Акция барысында тұрғындарға арнайы дайындалған ақпараттық кітапшалар мен жадынамалар таратылды. Онда отбасылық құндылықтарды сақтау, зорлық-зомбылық жағдайына тап болғанда дұрыс әрекет ету, құқық қорғау органдарына жүгіну жолдары, сондай-ақ мемлекеттік қолдау тетіктері жайлы кеңінен түсіндірілді. Мамандардың айтуынша, басты мақсат – адамдарды құқықтық сауаттылыққа шақыру, тұрмыстық зорлық-зомбылыққа бейжай қарамауға үйрету және қоғамда өзара сыйластық пен қамқорлық құндылықтарын нығайту.
Әсіресе мамандар әйелдер мен қарт адамдарға, сондай-ақ жасөспірімдерге жеке тоқталып, олардың қауіпсіздігі мен құқықтық қорғалуына ерекше көңіл бөлді. Полиция қызметкерлері зорлық-зомбылықтың құрбаны болған жағдайда жасалуы тиіс нақты қадамдарды түсіндірді: ең алдымен «102» нөміріне хабарласу, учаскелік полиция инспекторына жүгіну және қорғау нұсқамасын рәсімдеу. Сонымен қатар, прокуратура өкілдері тұрмыстық зорлық-зомбылыққа қатысты заңнамалық нормаларды түсіндіріп, азаматтарға өз құқықтарын қорғауда қорықпауға шақырды.
Бұл шараның тағы бір ерекшелігі – ақпараттық жұмыстың тек қана жекелеген жағдайды түсіндірумен шектелмей, отбасылық құндылықтарды насихаттауға бағытталуында болды. Мамандар ата-аналарды балаларға мейірімділікпен қарауға, ерлі-зайыптыларды өзара сыйластықты сақтауға үндеді. Өйткені тұрмыстық зорлық-зомбылық тек құқықтық мәселе ғана емес, ол ең алдымен қоғамның моральдық және мәдени деңгейіне әсер ететін әлеуметтік құбылыс.
Шараға қатысушылардың пікірінше, мұндай түсіндіру жұмыстары өте қажет. Көптеген азаматтар бұрын тұрмыстық зорлық-зомбылықпен бетпе-бет келгенде қайда жүгіну керектігін білмегенін жасырмады. Таратылған кітапшалар мен мамандардың кеңестері олардың құқықтық білімін арттыруға септігін тигізді.
Бұл акция Әл-Фараби ауданында тұрақты түрде өткізіліп келеді. Бұған дейін 2023 және 2024 жылдары да осындай іс-шаралар ұйымдастырылып, қала тұрғындарына ақпараттық парақшалар үлестірілген болатын. Мәселен, 2023 жылы «Зорлық-зомбылыққа жол жоқ!» атты кең ауқымды акция өткізілген еді. Ол кезде түсіндіру жұмыстары көбінесе мектептер мен жоғары оқу орындарында жүргізіліп, жастарға бағытталған болатын. Ал 2024 жылы ауқым кеңейіп, базарлар мен тұрғын үйлер ауласында кездесулер ұйымдастырылып, тұрғындармен ашық әңгімелер өткізілді.
Салыстырмалы түрде қарасақ, 2025 жылғы 12 тамыздағы акцияның ерекшелігі – құқық қорғау органдары мен әкімдік мамандарының бірлесе отырып тікелей халықпен бетпе-бет жұмыс істеуі. Бұрын мұндай шаралар көбінесе лекциялар мен дөңгелек үстел форматында өтсе, биылғы науқан нақты халық көп жиналатын орында – базарда жүргізілді. Бұл тәсіл ақпараттың кең ауқымда таралуына және әртүрлі әлеуметтік топтарға жетуіне мүмкіндік берді.
Сонымен қатар, осы жылғы акцияда тек құқықтық кеңес берумен шектелмей, тұрмыстық зорлық-зомбылықтың алдын алу жолдары, отбасындағы өзара түсіністі нығайту, ата-ананың бала алдындағы жауапкершілігі сияқты әлеуметтік мәселелерге де басымдық берілді. Бұл шараны ұйымдастырушылардың айтуынша, зорлық-зомбылықтың алдын алуда ең маңыздысы – тек құқықтық жазалаумен емес, алдын алу, түсіндіру және тәрбиелік жұмыс арқылы қоғамның көзқарасын өзгерту.
Жалпы алғанда, Қазақстан бойынша да мұндай акциялар жиі өткізіліп келеді. Әсіресе «Қауіпсіз ел» ұлттық жобасының аясында отбасы институтын нығайтуға, тұрмыстық зорлық-зомбылықтың алдын алуға арналған бағдарламалар қолға алынған. Шымкенттегі акция осы бастаманың нақты көрінісі болып табылады.
Қорытындылай келе, 12 тамызда Әл-Фараби ауданында өткен түсіндіру шарасы тек қана бір реттік акция емес, қоғамдағы үлкен әлеуметтік проблеманы шешуге бағытталған жүйелі жұмыстың бір бөлігі екені айқындалды. Мұндай іс-шаралар азаматтардың құқықтық сауатын арттырып қана қоймай, отбасында сыйластық пен ынтымақты сақтаудың маңыздылығын насихаттайды. Бұрынғы жылдардағы тәжірибелермен салыстырғанда, биылғы акция халықпен жақын байланыста өтті және тұрмыстық зорлық-зомбылықтың алдын алу бағытында тиімді қадамдардың бірі болды.

Тілші : Алимбетов Азамат