Шымкент. Ауыз сумен қамтамасыз ету – бұл елдің әлеуметтік-экономикалық және экологиялық тұрақтылығын қамтамасыз етуде маңызды мәселе.

Ауыз сумен қамтамасыз ету – бұл елдің әлеуметтік-экономикалық және экологиялық тұрақтылығын қамтамасыз етуде маңызды мәселе. Ауыз судың сапасы мен қолжетімділігі халықтың денсаулығы, тұрмыс деңгейі және экономикалық дамуына тікелей әсер етеді. Қазақстанда ауыз сумен қамтамасыз ету өзекті мәселелердің бірі болып табылады, әсіресе ауылдық және шалғай өңірлерде.

Қазақстан әлемдегі су ресурстары шектеулі елдердің қатарына жатады. Елдегі тұщы судың негізгі көздері – өзендер, көлдер және жер асты сулары. Алайда, су көздерінің географиялық орналасуы мен ел аумағының үлкендігі сумен қамтамасыз етуді қиындатады. Сонымен қатар, климаттық өзгерістер мен су ресурстарының ластануы бұл мәселені одан әрі күрделендіруде.

Қазақстанның кейбір өңірлерінде тұщы суға қолжетімділік шектеулі, әсіресе ауылдық аймақтарда. Оңтүстік және орталық өңірлерде су ресурстары тапшы, ал кейбір өңірлер шетелден келетін трансшекаралық өзендерге тәуелді. Бұл елдің су ресурстарына қосымша қысым түсіреді. Кейбір өңірлерде ауыз судың сапасы стандарттарға сай келмейді. Өзендер мен көлдердің ластануы, ескі су құбырларының тозуы және суды тазартудың жеткіліксіздігі халықтың денсаулығына қауіп төндіруде. Ауылдық жерлерде тұратын халықтың басым бөлігі су сапасына қатысты қиындықтарға тап болуда. Елдегі су құбырларының көпшілігі ескірген және оларды жаңғырту қажет. Көптеген ауылдық елді мекендерде орталықтандырылған су жүйесі жоқ, сондықтан халық су көздеріне немесе құдықтарға тәуелді болып отыр. Су инфрақұрылымын жаңғыртуға үлкен қаражат қажет, бұл ауылдық жерлердегі су тапшылығын шешуге көмектеседі.

Қазақстанда ауыз сумен қамтамасыз ету мәселесін шешу үшін мемлекет бірнеше бағытта жұмыс жүргізуде. Бұл бағыттар ауыз судың қолжетімділігін арттыруға және су инфрақұрылымын жақсартуға бағытталған.

Қазақстанда ауыз суға қатысты ең маңызды бағдарламалардың бірі – “Ауыз су” бағдарламасы. Ол ауылдық және қалалық жерлердегі ауыз суға қолжетімділікті жақсартуға бағытталған. Бағдарлама аясында:

    Су құбырларының инфрақұрылымы жаңартылуда.
    Ауылдық жерлерде жаңа су жүйелері салынуда.
    Су сапасын жақсарту үшін жаңа технологиялар енгізілуде.

Су ресурстарын тиімді пайдалану және сақтау үшін Қазақстанда суды басқарудың жаңа әдістері енгізілуде. Оған су үнемдеу технологияларын енгізу, ирригациялық жүйелерді жаңғырту және су қоймаларын салу кіреді. Бұл әдістер ауыл шаруашылығы мен өнеркәсіпте суды ұтымды пайдалануға ықпал етеді. Су көздерін ластанудан қорғау маңызды міндеттердің бірі. Өндіріс орындарынан және ауыл шаруашылығынан шығатын ластаушы заттардың су көздеріне түсуін болдырмау үшін қатаң экологиялық бақылау қажет. Сонымен қатар, су тазартатын қондырғыларды модернизациялау арқылы ауыз су сапасын жақсарту көзделуде.

Қазақстан көптеген трансшекаралық өзендерге тәуелді, әсіресе Сырдария, Іле, Ертіс сияқты ірі өзендер. Бұл өзендердің су ресурстарын басқару көрші елдермен келісімдерге байланысты. Қазақстан трансшекаралық су ресурстарын тиімді басқару үшін халықаралық келісімдерге қатысып, ортақ су пайдалану мәселелерін шешуде. Сонымен қатар су инфрақұрылымын цифрландыру және басқару жүйелерін енгізу су ресурстарын тиімді пайдалануға мүмкіндік береді.

Тілші: Кенжебаева Гаухар Жақыпқызы