Шымкент. Құқықтық мәдениеттің маңызы

Халықтың құқықтық мәдениеті – қоғамның құқықтық нормалар мен принциптерді түсінуімен ғана шектелмей, оларды қабылдауы және қолдануы. Бұл мәдениеттің қалыптасуы елдің құқықтық жүйесінің тиімділігі мен азаматтардың құқықтарын қорғаудың негізі болып табылады.

Құқықтық мәдениет белгілі бір мемлекеттік, діни, этникалық қауымдастықтардың мүшелері қабылдаған, олардың қызметін реттеу үшін пайдаланылатын құндылықтар, құқықтық идеялар, сенім-нанымдар, мінез-құлық үлгілері мен құқықтық дәстүрлер жүйесіне негізделеді.

Құқықтық мәдениет құқықтық санамен тығыз байланысты және оның туындысы болып табылады. Ол қолданылып жүрген құқық нормаларын білу деңгейімен сипатталады. Құқыққа құрметпен қарау – құқықтық мәдениеттің маңызды элементі. Бұл адамдардың мінез-құлқы олардың құқықтық сенімдеріне, сондай-ақ басқа адамдардың әрекеттерінің заңдылығына баға беруіне және құқық бұзушылыққа қарсы тұруына ықпал етеді.
Жеке адамның құқықтық мәдениеті дегеніміз – орынды тәртіп пен мінез-құлықтың, жан-жақты құқықтық білімдердің және заңдарды құрметтеудің бірлігі.

Құқықтық мәдениеттің маңызы

• Құқықты түсіну: Азаматтардың құқықтары мен міндеттерін білуі, заңдарды түсінуі құқықтық мәдениеттің негізін құрайды. Бұл олардың өз құқықтарын қорғауына және заң бұзушылықтарды анықтауына мүмкіндік береді.
• Заңның үстемдігі: Құқықтық мәдениет заңның үстемдігін нығайтып, құқық бұзушылықтардың азаюына ықпал етеді. Азаматтар заңдарға құрметпен қарағанда, мемлекетте құқықтық тәртіп күшейеді.
• Сот жүйесіне сенім: Құқықтық мәдениеті жоғары қоғамда азаматтар сот жүйесіне сенім білдіреді. Бұл әділдік пен құқық қорғаудың тиімділігін арттырады.

Құқықтық мәдениетті қалыптастырудың жолдары

• Білім беру бағдарламасы: Мектептер мен жоғары оқу орындарында құқықтық білім беруді дамыту маңызды. Құқық пәндерін енгізу, семинарлар мен тренингтер өткізу құқықтық мәдениетті қалыптастыруға ықпал етеді.
• Ақпараттандыру: Құқықтық ақпаратты халыққа жеткізу үшін ақпараттық кампаниялар, сайттар және әлеуметтік желілер арқылы кеңестер беру қажет. Бұл азаматтарға құқықтарын жақсырақ түсінуге мүмкіндік береді.
• Құқық қорғау органдарының рөлі: Құқық қорғау органдары құқықтық мәдениетті қалыптастыруда белсенді рөл атқаруы тиіс. Олар халықпен тікелей байланыс орнатып, құқықтық тәртіптің маңызын түсіндіруі қажет.
• Қоғамдық ұйымдардың қатысуы: Үкіметтік емес ұйымдар құқықтық мәдениетті дамытуда маңызды рөл атқарады. Олар азаматтардың құқықтарын қорғау, заңды насихаттау және әлеуметтік жобаларды жүзеге асыру арқылы халықтың құқықтық сауаттылығын арттырады.

Қорытынды

Халықтың құқықтық мәдениетін қалыптастыру – елдің құқықтық жүйесінің тиімділігі мен азаматтардың құқықтарын қорғаудың негізі. Бұл процесс білім беру, ақпараттандыру, құқық қорғау органдары мен қоғамдық ұйымдардың белсенді қатысуын талап етеді. Тек құқықтық мәдениеті жоғары қоғам ғана тұрақты, әділ әрі дамыған мемлекетке айналады.

Тілші : Журсынбай Аружан Сабырқызы