Түркістандағы кеден посттарында жемқорлық кедергілері жойылуда

Түркістандағы кеден посттарында жемқорлық кедергілері жойылуда

Түркістан облысында кеден бекеттеріндегі жемқорлықты азайту бағытында маңызды шаралар жүзеге асып жатыр. Сыбайлас жемқорлыққа қарсы іс-қимыл агенттігінің өңірлік департаменті ұйымдастырған көшпелі кездесулер «Атамекен», «Қазығұрт», «Капланбек» және «Қонысбаев» кеден бекеттерінде өтті. Бұл кездесулерге сыртқы экономикалық қызмет өкілдері, құқық қорғау органдарының қызметкерлері, жергілікті атқарушы билік пен уәкілетті мемлекеттік органдардың өкілдері қатысты.
Мақсат – кедендік рәсімдер кезіндегі әкімшілік кедергілерді азайту, жемқорлық тәуекелдерін анықтап, олардың алдын алу. Іс-шаралар барысында кәсіпкерлер өз проблемаларын ашық айтып, мемлекеттік органдармен тікелей диалогқа шықты. Жүйелі шешімді қажет ететін мәселелер талқыланып, жедел жауап берілетін нақты механизмдер ұсынылды. Мұндай кездесу форматы бұрынғы біржақты түсіндіру жиындарынан өзгеше – бұл жолы тараптар тең деңгейде пікір алмасып, нақты нәтижеге жұмыс істеді.
Кеден – мемлекеттің экономикалық қауіпсіздігі мен халықаралық саудадағы беделін қалыптастыратын маңызды сала. Мұнда кез келген заң бұзушылық – тек отандық бизнеске емес, шетелдік серіктестердің сеніміне де әсер етеді. Осыған байланысты өңірлік агенттік кәсіпкерлерге қысым жасау, пара алу немесе әкімшілік тосқауыл қою сияқты заңсыз әрекеттерді болдырмау үшін тұрақты мониторинг пен тікелей бақылау жүйесін күшейтіп отыр. Бұл әрекеттер сыбайлас жемқорлықтың алдын алуға бағытталған нақты қадамдар.
Кездесулер барысында кәсіпкерлердің жиі көтеретін сұрақтарының бірі – кедендік рәсімдердің тым ұзаққа созылуы және кей жағдайларда негізсіз құжат талап ету. Мемлекеттік органдар бұл мәселелерді тыңдап, рәсімдерді оңтайландыру, цифрландыру мен автоматтандыру арқылы шешуге уәде берді. Жаңа электронды жүйелердің енгізілуі пара беруге немесе заңсыз жолмен жылдам қызмет алуға деген қажеттілікті жояды. Бұл өз кезегінде адам факторын азайтып, жүйенің әділеттілігін қамтамасыз етеді.
Мұндай кездесулердің форматы соңғы жылдары едәуір өзгерген. Бұрын 2018 жылы дәл осы кеден бекеттерінде сыбайлас жемқорлыққа қарсы бағытталған ақпараттық науқандар жүргізілген болатын. Ол кезде сенім телефондары, баннерлер, пара алмау туралы үндеулермен шектелген шаралар өткізілді. Мұндай іс-шаралардың тиімділігі шектеулі болды, себебі нақты шешім қабылданбайтын, тек жалпы түсіндіру жұмыстары жүргізілетін. Ал қазіргі формат – тікелей байланыс пен нақты өзгеріс енгізуге бағытталған практикалық жұмыс.
Сондай-ақ 2023 жылы өңірдегі бизнес қауымдастық пен мемлекеттік органдардың бірлесіп өткізген «бизнес пен билік диалогы» кездесулері еске түседі. Ол кезде жол карталары қабылданып, әкімшілік кедергілерді жою, мемлекеттік қызметтерді қолжетімді ету туралы нақты ұсыныстар жасалған еді. Қазіргі кеден бекеттеріндегі кездесулер – сол бастаманың жалғасы әрі тәжірибе түрінде іске асырылуы.
Бұл жолғы ерекшелік – тек қана мемлекеттік органдардың емес, кәсіпкерлердің де белсенді түрде қатысуы. Олар өз ұсыныстары мен тәжірибесін бөлісіп, нақты шешімдердің қабылдануына әсер ете алды. Осы арқылы билік пен халық арасындағы сенім нығайып, ашықтық пен есеп берушілік арта түсуде.
Бұрынғы жылдары кеден қызметкерлерінің заңсыз әрекеттері қоғамда резонанс тудырған болатын. Бірнеше қызметкер парамен ұсталып, сотқа тартылды. Бұл оқиғалардан кейін мемлекеттік органдар бақылау жүйесін күшейтіп, ішкі тексеру шараларын жиілетті. Қазіргі өзгерістер осы тәжірибеден сабақ алу негізінде жүзеге асырылуда.
Салыстырмалы түрде қарағанда, бұрынғы шаралар көбірек профилактикалық сипатта болса, қазіргі кездегі кездесулер нақты проблемалар мен оларды шешу жолдарына бағытталып отыр. Мұндай формат тиімдірек, себебі қатысушылар тек тыңдап қана қоймай, өз пікірін білдіріп, шешім қабылдауға тікелей атсалысады. Бұл – нағыз нәтижеге жұмыс істейтін жүйе қалыптастырудың маңызды кезеңі.
Сондай-ақ, жаңа форматта өткізілген кездесулер болашақта Түркістан өңіріндегі барлық мемлекеттік мекемелер мен қызмет көрсету орындарына үлгі бола алады. Мемлекеттік қызметтің ашық әрі әділ болуы – халықтың сенімін оятудың басты шарты. Ал кеден саласы – бұл сенімнің алғашқы баспалдағы.
Қорытындылай келе, Түркістандағы кеден посттарында өткізілген сыбайлас жемқорлыққа қарсы шаралар – ашық диалог, жүйелі өзгеріс пен нақты шешімге бағытталған жаңа кезеңнің бастауы. Алдыңғы жылдармен салыстырғанда, бұл жолғы кездесулер сапалы әрі тиімді өтті. Ендігі міндет – осы өзгерістердің тұрақты түрде жалғасуын қамтамасыз етіп, жемқорлықтың тамырын толықтай жою. Жүйелі жұмыстың нәтижесінде Түркістан өңірінде таза әрі ашық кедендік орта қалыптасуы әбден мүмкін.

Тілші Тогжан Габидинова