Шымкентте Автонур базарында зорлық-зомбылыққа қарсы акция өткізді

2025 жылғы 31 шілдеде Шымкент қаласындағы «Автонұр» базарында полиция қызметкерлерінің қатысуымен азаматтар арасында зорлық‑зомбылықтың алдын алу туралы түсіндірме жұмыстары жүргізілді. Шымкент қаласы Полиция департаментінің Тұран аудандық полиция басқармасының ОТЗЗҚКб инспекторы, полиция лейтенанты Әсел Икрамқызы Еркінбек базар аумағында тұрғындарға арнайы дайындалған жадынамаларды үлестіріп, зорлық‑зомбылықтың қауіпті кездері мен алдын алу жолдары туралы түсінік берді. Бұл іс‑шараның мақсаты — қоғамда отбасы құндылығын нығайтып, қауіпсіз орта қалыптастыру.

Бұл бастама – тәуелсіздік жылдары қоғамдағы әлеуметтік сезімнің терең өзгерістерінің айқын көрінісі. Өткен жылдары да Шымкентте бірнеше қоғамға бағытталған шаралар өтті, бірақ олардың форматы мен мәні әрқилы болды. Мысалы, бұған дейін қалада «Мен бақытты болуға лайықтымын» атты іс‑шара ұйымдастырылып, онда полиция инспекторлары мен психологтар әйелдерге құқықтық және психологиялық қолдау көрсетуге бағытталды.

31 шілдедегі түсіндірме жұмысы — қоғамды алдын‑алу шараларымен үндестірудің бір бөлігі. Бұл түсіндіру тікелей халықпен, кәсіппен айналысып жүрген азаматтармен кездесуді талап етеді. Ықпалды формат — адамдарға қоғамдық ортада, күнделікті өмірде байланыс жасау, ақпарат беру арқылы қауіпсіздікті қамтамасыз ету болып табылады.

Өткен іс‑шаралар қарқынды және формалды деңгейде өтті. Мысалы, полиция бөлімдерінде, мектептерде немесе баспасөз арқылы түсіндірулер құрылысын игеріп, мысалдарға сүйенілді, бірақ халықпен ұдайы, нақты жерде кездесетін форматтар көбінесе шектеулі болды.

Осыған қарағанда, «Автонұр» базарындағы акцияның ерекшелігі — ол тауар сатып алушылар мен саудагерлер арасында өтіп, қоғамның әртүрлі топтарына елеусіз қалмай, нақты бағытталған ақпарат тарату ортасында ұйымдастырылды. Әсел лейтенант Еркінбектің ұйымдастыруындағы бұл шарада зорлық‑зомбылықтың алдын алу, оның әртүрлі формалары — физикалық, психологиялық, экономикалық, тіпті саналы түрде жасалатын түрлері жайлы түсінік берілді деп болжауға болады. Зорлық‑зомбылық құрбандарына және қауіп қатарында жүрген адамдарға қарапайым әрі қолжетімді тілмен қолдау көрсету — шараның мәнін арттыра түседі.

Қоғамда зорлық‑зомбылық проблемасы жиі үй ішінде шектеліп, көпшілікке таралмайды. Сондықтан адамдар жиі осындай-ақорғанышсыз қалуы мүмкін. Осы тұрғыдан қарағанда, базарда ұйымдастырылған түсіндіру — бұл жабық тақырыпты ашуға, ол туралы айтуға және маңызды көмекке жол ашатын алғашқы қадам. Мүмкін, сол жерде тұрған бір әйел кешегі қорқынышынан арылып, кімге, қайда жүгінуге болатынын түсініп, алғашқы қадамдарын жасай бастаған болар.

Уақыты мен форматы жағынан қарасақ, бұл акция өткен тәжірибелерге ұқсаса да ерекшеленеді — ол өзара көмек пен ақпарат тарату үрдісінде қоғамның әрбір мүшесіне арналған хабар таратуды көздеп, шекара бекітетін емес, керісінше, оны ашатын іс‑шара болды. Бұрынғы түсіндіру жұмыстары көбінесе кептелген аудитория ішінде болады — мектеп, кеңсе, баспасөз таратымы, ал бұл жолы халықтың көшедегі шынайы ортасымен байланысқа түсіп, тікелей диалог орнатылды.

Болашақта да осындай қоғамдық форматтағы түсіндіру жұмыстары жүйелі түрде ұйымдастырылып, тұрақты түрде қайталана берсе, қоғамда зорлық‑зомбылықты қоғамдылық деңгейде алдын алып, түсінушілікті арттыруға мол септігін тигізер еді. Бұл — адамдар арасындағы сенім мен қауіпсіздікті қалыптастырудағы маңызды қадамдардың бірі.

Жоғарыда аталған «Мен бақытты болуға лайықтымын» іс‑шарада психологиялық қолдаудың басым болғанын ескерсек, «Автонұр базарындағы түсіндірме жұмысы» тәжірибесі құқықтық-әлеуметтік бағытта азаматтарға нақты қолжетімді ақпарат беруге арналған шынайы формат болғанын көре аламыз. Бұрынғы және қазіргі шараларды салыстыра отырып, шаралардың бірлігі — қоғамның азапты түсуінің алдын алу, әр адамның қауіпсіздігін қамтамасыз етуге бағытталған стратегиялық мәдени әрекеттер екенін түсінеміз.