ТҰРАН АУДАНЫ ӘКІМІ АППАРАТЫНЫҢ ҰЙЫМДАСТЫРУЫМЕН «МИРАС» УНИВЕРСИТЕТІНДЕ ӨТКЕН АҚПАРАТТЫҚ-ТҮСІНДІРУ ІС-ШАРАСЫ

ТҰРАН АУДАНЫ ӘКІМІ АППАРАТЫНЫҢ ҰЙЫМДАСТЫРУЫМЕН
 «МИРАС» УНИВЕРСИТЕТІНДЕ ӨТКЕН АҚПАРАТТЫҚ-ТҮСІНДІРУ ІС-ШАРАСЫ

2025 жылдың 13 қарашасында Тұран ауданы әкімі аппаратының ұйымдастыруымен «Мирас» университетінің студенттері мен оқытушыларына арналған кең көлемді ақпараттық-түсіндіру іс-шарасы өтті. Бұл кездесу қазіргі қоғамда аса өзекті болып тұрған адам саудасы, сексуалдық құлдық, сталкинг және қыз алып қашу мәселелерінің алдын алуға, жастар арасында құқықтық мәдениетті қалыптастыруға және олардың өз құқықтарын қорғау дағдыларын жетілдіруге бағытталды. Сонымен қатар, міндетті әлеуметтік медициналық сақтандыру жүйесі және мемлекет тарапынан көрсетілетін тегін медициналық қызметтердің тізбесі жөнінде де кеңінен түсіндірме жұмыстары жүргізілді.

Іс-шараға бірқатар мемлекеттік және үкіметтік емес ұйым өкілдері қатысты. Атап айтқанда:
– Шымкент қаласы ПД Қоғамдық қауіпсіздік басқармасының Отбасылық-тұрмыстық зорлық-зомбылыққа қарсы күрес бөлімінің инспекторы, полиция лейтенанты Сахибекова Диана Асанқызы;
– «Сана Сезім» орталығы ӘБҚО ҚБ әлеуметтік жұмыс жөніндегі маманы Таңатар Нұртәтіш Нұрғабылқызы;
– Әлеуметтік медициналық сақтандыру қоры Шымкент қалалық филиалының бөлім басшысы Беден Ахмет Сисенбайұлы.

Олардың әрқайсысы өз саласы бойынша маңызды баяндама жасап, студенттерді толғандыратын сұрақтарға жан-жақты жауап берді.

Іс-шараның бірінші бөлімінде адам саудасы мәселесі кеңінен қарастырылды. Полиция лейтенанты Сахибекова Диана Асанқызы адам саудасының негізгі түрлері, оның ішінде еңбек және сексуалдық қанау, тұлғаларды алдап немесе күш қолдану арқылы шетелге шығару, құжаттарын тартып алу, бостандықты шектеу сияқты әрекеттердің заң алдында ауыр қылмыс болып саналатынын түсіндірді.

Студенттерге адам саудагерлерінің жиі қолданатын әдістері — жалған жұмыс ұсыну, жоғары жалақы уәдесі, шетелге оқу бағдарламаларымен шақыру, жалған модельдік агенттіктер немесе заңсыз делдалдар арқылы шақыру сияқты тәсілдер жайлы нақты мысалдар келтірілді.

Сахибекова Диана Асанқызы елімізде адам саудасына қарсы іс-қимыл жүйесі жолға қойылғанын, қоғамдық ұйымдар мен полицияның бірлесіп әрекет ететінін атап өтті. Сондай-ақ, күдікті жағдайларды байқағанда құқық қорғау органдарына дереу хабарласудың маңыздылығы түсіндірілді.

Келесі тақырып — сталкинг, яғни жүйелі түрде қудалау, бақылау, мазалау мәселесі. Бұл құбылыстың жастар арасындағы кең таралған түрлері: әлеуметтік желілерде үздіксіз жазу, рұқсатсыз бақылау, артынан жүру, қорқыту, жеке өмірге қол сұғу әрекеттері екенін мамандар нақты мысалдармен түсіндірді.

Таңатар Нұртәтіш Нұрғабылқызы сталкинг адамның психологиялық қауіпсіздігіне зор зиян келтіретінін, мұндай әрекеттерді «жай қалжың» немесе «қызығушылық таныту» деп қарастыру дұрыс еместігін қадап айтты. Қазақстан заңнамасы бойынша қудалау әрекеттеріне қатысты қорғану ұйғарымын шығару, құқық бұзушыны әкімшілік жауапкершілікке тарту мүмкіндігі бар екені де айтылды.

Кездесу барысында қыз алып қашу мәселесі де кеңінен талқыланды. Мамандар оның ешқандай ұлттық дәстүрге қайшы келмейтін «жора» емес екенін, керісінше — адамның бостандығы мен құқығына қол сұғу екенін баса айтты. Мұндай әрекеттің қылмыстық жауапкершілікке әкелетіні нақты мысалдармен түсіндірілді.

Полиция инспекторлары студенттерге адамды еркінен тыс ұстап әкету, күш көрсету немесе қорқыту арқылы неке қиюға мәжбүрлеу — заң жүзінде ауыр қылмыс болып саналатынын жеткізді. Осы тұрғыда жастардың құқықтық сауаттылығын арттырудың қоғамдағы зорлық-зомбылықтың алдын алудағы рөлі ерекше екені атап өтілді.

Кездесудің келесі бөлімінде Әлеуметтік медициналық сақтандыру қорының өкілі Беден Ахмет Сисенбайұлы студенттерге міндетті әлеуметтік медициналық сақтандыру (МӘМС) жүйесінің құрылымы, мәртебе тексеру жолдары, жарналар, жеңілдіктер және мемлекет тарапынан қаржыландырылатын тегін медициналық қызметтер туралы жан-жақты ақпарат берді.

Студенттер:
– қандай қызметтер МӘМС пакетіне кіреді;
– қандай жағдайда ТМККК (тегін медициналық көмектің кепілдік берілген көлемі) алуға болады;
– сақтандырылмаған адам қандай қызметтерді пайдалана алмайды;
 – студенттердің әлеуметтік мәртебесі автоматты түрде сақтандырылатыны жөнінде пайдалы мәліметтер алды.

Баяндамашы жастардың өз денсаулығына жауапкершілікпен қарауы, уақытылы медициналық тексеруден өтіп тұруы, қажет жағдайда ем-домға еркін жүгіну мүмкіндіктері туралы айтты.

Іс-шара соңында студенттер мамандарға сұрақтарын қойып, құқықтық көмек алу жолдары, күдікті жағдайларды қайда хабарлау керектігі, әлеуметтік қызметтердің байланыс нөмірлері жөнінде толық ақпарат алды.

Тұран ауданы әкімі аппараты өкілдері мұндай кездесулердің жастардың құқықтық мәдениетін арттыруға, олардың өз қауіпсіздігіне жауапкершілікпен қарауына және қоғамдағы құқық бұзушылықтың алдын алуға зор ықпал ететінін атап өтті.

Жалпы, 13 қарашада өткен ақпараттық-түсіндіру жұмыстары студенттердің білім көкжиегін кеңейтіп қана қоймай, олардың санасында заңға құрмет, адам құқығын қорғау, зорлық-зомбылыққа жол бермеу сияқты қастерлі құндылықтарды нығайтуға бағытталды.