Тұрғын үй саясаты – халықтың өмір сапасын арттыруға бағытталған мемлекеттің маңызды бағыттарының бірі.

Тұрғын үй саясаты – халықтың өмір сапасын арттыруға бағытталған мемлекеттің маңызды бағыттарының бірі. Қазақстанда бұл салада тұрғындарды қолжетімді баспанамен қамтамасыз етуге арналған түрлі бағдарламалар мен шаралар жүзеге асырылып келеді.

Мемлекеттік бағдарламалар және олардың мақсаты

Тұрғын үй саясатының басты мақсаты – әрбір қазақстандықтың өз баспанасына ие болуына мүмкіндік беру. Бұл мақсатқа жету үшін мемлекет бірнеше бағытта жұмыс істеуде:
    1.    Әлеуметтік топтарды қолдау: аз қамтылған және көпбалалы отбасыларды баспанамен қамтамасыз ету.
    2.    Орта тап үшін қолжетімді баспана: ипотекалық бағдарламаларды субсидиялау.
    3.    Жеке құрылыс салуға жағдай жасау: жер телімдерін бөлу және инфрақұрылыммен қамтамасыз ету.

Мысалы, “Бақытты отбасы”, “7-20-25” және “Отбасы банк” бағдарламалары арқылы мыңдаған отбасы қолжетімді шарттармен баспанаға қол жеткізді.

Тұрғын үй құрылысының қарқыны

Соңғы жылдары Қазақстанда тұрғын үй құрылысы қарқынды жүргізіліп жатыр. 2023 жылы 17 миллион шаршы метрден астам тұрғын үй пайдалануға берілді, бұл 2022 жылмен салыстырғанда 15%-ға көп. Мемлекет жыл сайын құрылыс көлемін арттырып, халықтың қажеттіліктерін қанағаттандыруды көздейді.

Қазіргі уақытта елдегі тұрғын үй құрылысының негізгі бағыттары:
    Қалалық аймақтарда көпқабатты үйлер салу.
    Ауылдық жерлерде жеке тұрғын үй құрылысына қолдау көрсету.
    Жасыл технологияларды енгізу арқылы заманауи және экологиялық үйлер салу.

Жер телімдерін бөлу және жеке тұрғын үй құрылысы

Мемлекет халыққа жеке тұрғын үй салу үшін жер учаскелерін тегін ұсыну тәжірибесін жалғастыруда. Алайда бұл бағытта инфрақұрылымның жеткіліксіздігі – басты мәселе. Осыған орай, жер телімдерін су, газ, электр энергиясымен қамтамасыз ету үшін мемлекет арнайы қаржы бөліп отыр.

2025 жылға дейін жоспар бойынша:
    20 мың гектар жер телімі қажетті инфрақұрылыммен қамтамасыз етіледі.
    Ауылдық елді мекендердегі жер учаскелеріне су және электр желілері жүргізіледі.

Әлеуметтік тұрғын үй саясаты

Әлеуметтік осал топтарға арналған баспанамен қамтамасыз ету – тұрғын үй саясатының басты басымдығының бірі.
    Көпбалалы отбасылар: Мемлекет жыл сайын мыңдаған көпбалалы отбасыға тегін пәтер береді немесе жеңілдетілген ипотекалық бағдарламалар ұсынады.
    Жастар: “Ұмай” және “Жас отбасы” сияқты бағдарламалар арқылы жастарға жеңілдікпен тұрғын үй алу мүмкіндігі қарастырылған.
    Мүгедектігі бар азаматтар: Әлеуметтік тұрғын үй кезегінде тұрған азаматтарға мемлекет қолжетімді шарттармен баспана береді.

2023 жылы 10 мыңнан астам әлеуметтік баспана пайдалануға берілді.

Ипотекалық бағдарламалар

Қазақстанда тұрғын үй сатып алуды жеңілдету үшін бірнеше ипотекалық бағдарламалар жүзеге асырылуда:
    1.    “7-20-25” бағдарламасы: Тұрғын үйді 7% мөлшерлемемен 20 жылға дейінгі мерзімге сатып алу мүмкіндігін береді.
    2.    “Бақытты отбасы” бағдарламасы: Бұл бағдарлама көпбалалы және аз қамтылған отбасыларға арналып, жеңілдетілген 2% мөлшерлемемен ипотека ұсынады.
    3.    “Шаңырақ” бағдарламасы: Халықтың әлеуметтік осал топтары үшін бастапқы жарнасы төмен тұрғын үй сатып алу мүмкіндігін береді.

Бұл бағдарламалар арқылы 2024 жылға қарай 1 миллионнан астам адамды тұрғын үймен қамтамасыз ету жоспарланып отыр.

Қазіргі тұрғын үй саясатының қиындықтары

Мемлекеттік бағдарламалар мен қолдау шараларына қарамастан, тұрғын үй саласында шешілмеген мәселелер де бар:
Құрылыс материалдарының қымбаттауы баспана бағасына әсер етуде.
    Кейбір өңірлерде тұрғын үйге сұраныс ұсыныстан асып түседі.
    Инфрақұрылымы дайын жер телімдерінің тапшылығы жеке құрылысқа кедергі келтіреді.

Бұл мәселелерді шешу үшін мемлекет жергілікті билікпен бірлесіп, тұрғын үй саясатын жетілдіруді жалғастыруда.

Жоспарлар мен перспективалар

Қазақстанның тұрғын үй саясаты алдағы жылдары бірнеше маңызды мақсаттарды қамтиды:
    2025 жылға дейін халықты тұрғын үймен қамтамасыз ету көрсеткішін 30%-ға арттыру.
    Қолжетімді баспана бағдарламаларын кеңейту.
    Жасыл технологиялар негізінде экологиялық үйлер салу.
    Ауылдық жерлерде құрылыс көлемін ұлғайту.

Тұрғын үй саясаты – халықтың әлеуметтік жағдайын жақсартуға бағытталған маңызды мемлекеттік шара. Бағдарламалар арқылы түрлі топтар баспанамен қамтамасыз етіліп, тұрғын үй нарығында жаңа мүмкіндіктер пайда болуда. Мемлекет бұл салада халықтың қажеттіліктерін ескеріп, тұрғын үй мәселесін жүйелі түрде шешуді жалғастырып келеді.

Тілші: Түймебай Аяжан Лениншілқызы