АРЫСТА КӨГАЛДАНДЫРУ ЖӘНЕ ЗИЯНКЕСТЕРМЕН КҮРЕС МӘСЕЛЕСІ БОЙЫНША СЕМИНАР-КЕҢЕС ӨТТІ

Түркістан облысы, Арыс қаласында 2025 жылдың маусым айында көгалдандыру және зиянкестермен күрес туралы семинар-кеңес өтті. Бұл жиын облыс әкімінің тапсырмасымен ұйымдастырылып, елді мекендерде ағаш отырғызу, тұқымбақтарды дамыту, шегірткемен және сасық кеурек өсімдігімен күрес жұмыстары талқыланды

Жиында облыс әкімінің орынбасары Нұрбол Тұрашбеков, Табиғи ресурстар басқармасының басшысы Қайрат Абдуалиев, аудан‑қалалардың әкім орынбасарлары, прокуратура, ауыл шаруашылығы және көгалдандыру мекемелерінің өкілдері, сондай‑ақ орман және жедел қызметтерінің инспекторлары қатысты .

Семинарда ағаш көшеттерінің өну көрсеткіштерін арттыру, ағымдағы жылғы химиялық өңдеу нәтижелері бойынша шегіртке зияндарына қарсы күресті қорытындылау, ал 2026 жылға зиянкестер таралатын аумақтарды нақтылау мәселелері қаралды . Сондай‑ақ, сасық кеурек пен мия өсімдікті қазуды тоқтату жөнінде жауапты тұлғаларға нақты ұсыныстар мен заңдық талаптар айтылды .

Түркістан облысында ұқсас бастаулар өткенде — мысалы, 2024 жылы көктемде өткізілген көгалдандыру шараларында — көшеттер отырғызу мен топырақты дайындау бойынша алдыңғы нәтижелер жақсы болғанымен, зиянкестердің көптеп таралуына байланысты орmanшаруашылықты қорғауда олқылықтар байқалған. Осыны ескере отырып, бұл семинар кең көлемді мониторинг, өңдеу жұмыстары мен жауапты ведомстволар арасында үйлестіруді күшейтуге бағытталып отыр.

Салыстырмалы түрде, 2023 жылғы көктемде де Арыста сұлы және күлгін шегіртке елеулі зиян келтірген болатын. Бірақ сол кездегі жедел тексеру мен бір күндік семинар‑тобының қысқа мерзімді шаралары тиімсіз болып шықты. Бүгінгі іс-шарада осы тәжірибеден сабақ алу, кеңірек жоспар мен технологияларды қолдану нақты көрініс тапты.

Сонымен қатар, 2022 жылғы жазғы кезеңде облыстық масштабтағы «тұқымбақтар апталығы» аясында көшеттер мен гүлді аллеяларды ұйымдастыру жобасы сәтті жүзеге асты: онда 50‑ден астам мың көшет отырғызылды және халық қатысы күшейді. Ол жақта зиянкестерге қарсы арнайы химиялық және биологиялық қорғау топтары құрылып, әрбір тұқымбаққа қолдау көрсетілді. Алайда, содан кейінгі жылы тексерулер құсқанжара, сасық кеурек және кейбір паразиттерден көптеген көшеттер зардап шекті.

Міне, осы өткен жылдардың тәжірибелері қорытындысынан қазіргі семинарда:

• аграрлық және табиғатты қорғау салалары үйлестіріліп, жауаптылар арасында нақты жоспар қалыптастырылды;
  
  

• зиянкестер тарататын аумақтар картасымен 2026 жылға дейінгі іс-шаралар бекітілмек (әлдеқашан ұсынылып отыр);
  
  

• заңнаманы сақтау және табиғатты қорғау нормаларын сақтау үшін прокуратура және ауыл шаруашылығы басқармалары десек, тиісті жауаптылар белгіленді.
  
  

Облыс әкімінің орынбасары Нұрбол Тұрашбеков:

– Көгалдандыруды табиғатты қорғаумен үйлестірмесек, ағаш отырғызу ысырап болады. Заң талаптарын сақтап, үйлестірілген жұмыс жүргізу қажет, – деген пікір айтты .

Осының нәтижесінде Арыста 2025 жылы күзде қайта отырғызу аймағы ретінде 5‑7 гектар жер тағайындалып, зиянкерлерге қарсы кешенді шаралар жоспарланды. Биылғы күзде және 2026 жылғы көктемде ауданаралық мониторинг күшейтіледі.

Алдағы жоспарға сәйкес, облыстың басқа аудандарында да осындай семинар‑кеңестер өткізіліп, табиғи және аграрлық ресурстарды қорғау жөніндегі қызметтер арасында үйлестіру институттары жасақталады. Бұл — өткен жылдармен салыстырғанда жүйелі әрі алдын алу бағытында жұмыс істеудің жаңа сатысы болып отыр.

Осылайша, 2025 жылғы Арыстағы семинар‑кеңес — табиғатты қорғау мен көгалдандыруды ынтымақтастықпен жүргізудің аймақтық үлгісі саналады. Алдағы жылда бұл іс‑шараның тиімділігі – зиянкестердің таралуы төмендеуі, орман өсімдігінің тұрақтылығы мен ауылдық кеңістіктердің көркеюімен дәлелденмек.