«Контрафакт» жедел‑профилактикалық іс-шарасының маңыздылығы

2025 жылғы 4–7 тамыз аралығында елімізде қолға алынған «Контрафакт» атты жедел‑профилактикалық іс‑шарасы Еңбекші ауданында да қарқынды түрде өткізілуде. Бұл шара авторлық құқықты бұзу, заңсыз өнімдерді тарату және интернеттегі құқықбұзушылықтарға қарсы бағытталған. ҚР‑дағы цифрлық қоғамның дамуы жаңа қиындықтар мен қауіптер туғызды, сондықтан құқық қорғау органдарының уақытылы жауапкершілігі — бүгінде аса маңызды мәселе.

Еңбекші аудандық Полиция басқармасы осы акцияның аясында бірнеше бағытта жұмыс істеп жатыр. Біріншіден, заңсыз таратылып жатқан материалдар, әсіресе авторлық құқықпен қорғалған контент ізденіс жүргізіледі. Кәмелетке толмағандар үшін қауіпті саналып, таратуға тыйым салынған материалдар анықталып, бұғатталуда. Екіншіден, полиция интернет арқылы жасалған құқықбұзушылықтың жолын кесуге бағытталған мониторинг жұмыстарын жүргізуде. Бұл — цифрлық қылмысқа қарсы күрестің жаңа кезеңі.

Мақсат – қоғам қауіпсіздігін сақтау және азаматтардың құқықтарын қорғай отырып, заңсыз іс‑әрекеттердің алдын алу. Бұл — заңды түрде өндірілмеген өнімдер мен контентті еркін таратуға тосқауыл қойған, құқықтық жағдайды арттыратын маңызды шара.

Еңбекші ауданында «Контрафакт» іс‑шарасы — цифрлық қауіпсіздікке бағытталған алғашқы ірі жедел‑профилактикалық акциялардың бірі емес: бұдан бұрын түрлі салада басқа да профилактикалық шаралар өткізілген. Мысалы, 2025 жылғы шілде айында «Қару» және «Тасымалдаушы» сияқты жедел‑профилактикалық іс‑шаралар өткізілген — олардың мақсаты құқықтық тәртіпті нығайдыру, қылмыстың алдын алу болды

Алайда «Контрафакт» іс‑шарасы ерекшелігі — ол цифрлық салаға, интернеттегі құқықбұзушылықтарға ерекше назар аударады. Бұрынғы іс‑шаралар көбінесе қоғамдық тәртіп пен дәстүрлі қауіп‑сіздік мәселелеріне арналса, бұл жолғы бастама — жаңа заманның қажеттілігіне сәйкес.

Нысаналы аудитория мен тәсілдер

Шілдеде өткен іс‑шаралар, мысалы, «Қару» немесе «Тасымалдаушы», көбінесе қоғамдық орында қару немесе қауіпті заттарды заңсыз тасымалдаумен күресуге бағытталған. Олар нақты физикалық қауіпке қарсы ұйымдастырылған.

Ал «Контрафакт» алдын алу іс‑шарасы — цифрлық ортадағы қауіпті, интернетте авторлық құқықты бұзуды, заңсыз өнімді тарату мен жасөспірімдер үшін қауіпті контентті анықтауға бағытталған. Бұған қоса, материалдарды онлайн мониторинг, бұғаттау жүйелері қолданылуда, бұл — жаңа технологиялық құралдарды қажет ететін іс‑шара.

Полиция мен қоғам арақатынасы

Алдыңғы акцияларда полицияның басты рөлі — құқық пен тәртіпті сақтау, тексеру, қылмысқа қарсы реакция. Ал бұл іс‑шарада құқық қорғау органдары тек жазалау органы емес, акционер ретінде — цифрлық қауіпсіздікті қамтамасыз етудегі ақпараттық әрі профилактикалық күш ретінде әрекет етеді.

Полиция заңсыз контрафакт өнімдер мен материалдарды анықтап қана қоймайды, сонымен бірге азаматтардың цифрлық сауаттылығын арттыруға бағытталған түсіндірулер жүргізіп, құқықтық кеңесті қамтамасыз етеді. Бұл — қоғамның белсенді қатысуымен цифрлық мәдениетті қалыптастыруға бағытталған күш-жігер.

Қазіргі шараның маңызды жақтары

1. Авторлық құқықтарды қорғау
    Кино, музыка, бағдарламалық өнімдер, әдеби шығармалар — құқық иелерінің табысын қамтамасыз ететін өнімдер заңсыз таралса, шығармашылық саланы дамытуға кедергі болады. «Контрафакт» акциясы осы салаға нақты заңдық тосқауыл орнатады.
   
   

2. Кәмелетке толмағандарды қорғаныс
    Онлайн ортада жасөспірімдерге арналған қауіпті контентке жол берілуі — қоғамда үлкен қауіп тудырады. Полиция бұл бағытта материалдарды анықтап, бұғаттай отырып, балалардың психикалық қауіпсіздігіне ықпал етіп жатыр.
   
   

3. Заманауи қылмыспен күрес
    Интернеттегі құқық бұзушылықтар физикалық қылмыстар сияқты айқын емес, бірақ зияны аз емес. Бұл бағытта акция технологияны, киберқылмысқа қарсы құралдарды қолданады — заңаралықтағы ең жаңа үлгі.
   
   

4. Құқықтық сауаттылықты арттыру
    Қоғамның цифрлық саланың заңдарын түсінуі — маңызды фактор. Еңбекші ауданының полициясы осындай акцияларда азаматтарға ақпараттық буклеттер, түсіндіру жұмыстарына өзекті әдістер қолдануда.

Еңбекші ауданындағы «Контрафакт» жедел‑профилактикалық іс‑шарасы — цифрлық қоғамдағы құқықтық тәртіпті қамтамасыз етуге бағытталған үлгілі бастама. Ол жан-жақты тәсіл — құқықты қорғау, ақпараттандыру, технологизацияланған бақылауды біріктіре отырып, қоғамның цифрлық сауатын арттыруға қызмет етеді.

Бұрынғы профилактикалық шаралармен салыстырғанда, «Контрафакт» цифрлық салаға назар аударып, интернет-қылмыстармен күрес жөніндегі әдістемелік түбегейлі өзгеріс енгізеді. Бұл — құқық қорғау органдарының ақпараттық алаңдағы жауапкершілігін күшейтіп, азаматтардың цифрлық саланың заңдарын түсінуін тереңдететін маңызды бағыт.

Қорыта келгенде, 4–7 тамыз аралығында жүргізілген бұл іс‑шара — Қазақстанда цифрлық конституцияны қорғау саласында қолданылатын жаңа қадамның көрінісі. Жас реформалардың дәлдігі мен табыстылығын қамтамасыз ету — мемлекеттің дағдарыссыз даму кепілі.