ТҮРКІСТАН: ӨҢІРДЕГІ ҚОҒАМДЫҚ-САЯСИ ТҰРАҚТЫЛЫҚ МӘСЕЛЕЛЕРІ ТАЛҚЫЛАНДЫ

Түркістан облысы әкімінің орынбасары Ертай Алтаевтың төрағалығымен 2025 жылғы мамыр айының соңында өткізілген бұл жиында өңірдегі қоғамдық‑саяси тұрақтылық мәселелері жан-жақты талқыланды. Ол қоғам тыныштығы мен этносаралық келісімді сақтаудағы жауапкершілікке ерекше назар аударып, әрбір сала жетекшісіне нақты тапсырмалар жүктеді. Мұндай жиындар өңірде бұрын да өткізіліп келеді, бірақ биылғы отырыс қазіргі әлеуметтік-экономикалық жағдайға сәйкестендірілген маңызды өзгерістерге бағытталған.

Сонымен, жиынның басты тақырыбы – этносаралық бірлік пен әлеуметтік тұрақтылықты сақтау. Ертай Алтаев ол бұл бағыттағы жұмыстарды тоқтатпау қажеттігін атап өтті. Әсіресе көпұлтты өңірлерде халықтың өзара құрметі мен мәдени үйлесімділікке үлкен мән берілуде. Мұндай жағдайларда негізінен білім беру, мәдениет және қоғамдық даму салаларындағы бастамалар маңызды. Солай бола тұра, қазіргі жиында айтылған маңызды сұрақ – тұрғындармен үнемі тығыз байланыс орнату, олардың әлеуметтік сұраныстарын ертерек анықтап, шешуге кірісу.

Бұрынғы жылдарда да беделді жиындар өткізілген болатын. Мәселен, 2023 жылы да мұндай масштабты отырыс өтті. Алайда онда әңгіме негізінен қауіпсіздік, мәлімет алмасу, дін саласындағы ахуал мен экстремизмге қарсы тетіктерге арналды. Осы жолы жиын өткір әлеуметтік мәселелерге де арқау болды. Бұл қоғамның әлеуметтік серпініне байыппен қарағандығын көрсетеді.

Қоғамдық-саяси ахуалға қатысты басқарма өкілдері өз баяндамаларын ұсынды. Мәселен, білім саласында этносаралық диалогты дамыту, жастар арасында патриоттық тәрбие жұмыстары, мәдени шаралар арқылы тұрақтылықты бекіту мәселелері айқындалды. Денсаулық сақтау мен әлеуметтік қорғау саласы да жиын баптауының бір бөлігі болды. Әсіресе кейбір аудандарда әлеуметтік жағдайдың ушығуы, бюджеттік сала мамандарының тапшылығы туралы ескертулер айтылды. Сондықтан әкім орынбасары тиісті сала басшыларына әлеуметтік қайшылықтар туындамас үшін алдын-алу шараларын күшейтуді тапсырды.

Қала және аудандар әкімдерінің қатысуымен өткен бұл жиында, орынбасар Ертай Алтаев әрбір қала және аудан әкімінің жауапты орынбасарына нақты міндеттер жүктеді: қоғамдық тәртіпті сақтау, тұрғындарға түсіндіру жүргізу, этносаралық және діни топтар арасындағы өзара түсінікті нығайту. Бұл бағытта әлеуметтік саладағы қоғамдық-саяси тұрақтылықты қамтамасыз етуге бағытталған жүйелі шаралар жоспарланды.

Түркістан облысының өзінде көпұлтты қауымдардың бейбітте өмір сүруі – жылдар бойы қалыптасып келе жатқан дәстүр. Мұнда қазақтардан бөлек, өзбек, ұйғыр, әзірбайжан, татар, басқа да этностар тұрады. Осындай алуан мәдениеттің бар болуы — экономикалық даму мен әлеуметтік-мәдени өрлеу үшін мүмкіндік жасауымен қатар, әлеуметтік шиеленістерге қарсы сақтықты талап етеді. Сондықтан да қазіргі жиынның маңызы зор болды: әкім орынбасарының өзі бұл тапсырысты ерекше атап, әрбір сала мамандарына азаматтық жауапкершілік жүктеді.

Қарсы өткір қақтығыстар өткен кезеңде де болған. 2022 жылы бірқатар аудандарда жер мәселесі мен әлеуметтік қолдау жеткіліксіздігі салдарынан наразылықтар тіркелген болатын. Бұл жағдайлардың қайталанбауын қамтамасыз ету үшін орынбасар биылғы жиында алдын-ала әрекет ету шараларының маңызын бірнеше рет еске салды.

Мәселен, ауылдық округтерде әкім орынбасарлары әлеуметтік жанағыру пункттерін ұйымдастырып, тұрғындармен өзара тұрақты байланыс орнатуды тапсырды. Көзделген шаралар ретінде мобильдік әлеуметтік топтар құру, қалада қоғамдық форум өткізу және әлеуметтік желілер арқылы жұмысын күшейту ұсынылды. Билік қоғамдық сезімталдық мәселесінде алдын-ала әрекет етеді, қайшылықтар туындар бұрын шешеді деген ұстаным көтерілді.

Ертай Алтаевтың жиындағы сөзінен әлденеше миссия айқын көрінді: қоғамның егемендігі – қоғамның тұрақтылығы. Ал тұрақтылық – халықтың әл-ауқаты мен мемлекеттің сенімділігін қамтамасыз етеді. Сондықтан ол облыс әкімдігі мен аудан әкімдерін әлеуметтік-мәдени ортаға жауапкершілікпен қарауды бірнеше рет ескертті.

Салыстырмалы түрде қарасақ, бұрынғы жиындар өткен жылы діни радикализм, ұлттық мәселе жөнінде болған еді. Ал биылғы жиында әлеуметтік қиындықтармен бірге ұлттық қауіпсіздік, қоғамдық татулық, экономикалық проблемаларды кешенді түрде қарау талап етілді. Бұл тенденция – облыс билігінің бүгінгі әлеуметтік жағдайға бейімделген, төзімді қауымдастық құратынына сенімді екенін көрсетеді.

Инвестициялық тауарлар саны өскен сайын қоғамдық қатынастардағы тепе-теңдік те қажет. Өткен жылы да әлеуметтік жобалар көбейді: бизнес субъектілері, кәсіпкерлер қарақатар қоғамдық мәні бар шағын ауыл былғары үйлер, кәсіпкерлік гараждар және тағы басқа әлеуметтік нысандар салуға атсалысты. Ал қазір қоғамдық-саяси тұрақтылық – мүдделі азаматтармен әлеуметтік контракттер арқылы қамтамасыз етілуі тиіс.

Қорытындылай келе, 2025 жылғы маусымдағы Инвестициялық штаб отырысына ұқсас қоғамдық-саяси мәселе талқылаған жиын ерекше мәнге ие болды. Ол облыстағы этносаралық және әлеуметтік тұрақтылықты сақтау мәселелерін кешенді түрде қарап, нақты шаралар белгіледі. Бұрынғы жүргізілген мұндай жиындардан айырмашылығы – мемлекеттік аппарат әлеуметтік-экономикалық ахуалға бейім, азаматтармен тікелей байланыс және алдын алу іс-шараларын жүйелі түрде күшейтуді көздеп отыр. Бұл Қазақстанның жалпы қоғамдық тұрақтылық бағытындағы тәжірибесін Түркістан өңіріне лайықтап енгізуді айқын көрсетуі.